Dwa regiony o różnej historii, lecz podobnej muzyce ludowej. Tradycyjny skład warmińskiej i mazurskiej kapeli – tworzony przez skrzypce, basy, jednomembranowy bęben – już przed pierwszą wojną światową zaczęto poszerzać i modyfikować. Basy zastąpiono kontrabasem, dodano klarnet, flet, harmonię, później akordeon. Przed pierwszą wojną światową rozpowszechniły się orkiestry dęte złożone z kornetu, trąbki (w stroju C i B), puzonu, tuby, a zwłaszcza różnych rodzajów saxhornów, oraz dwumembranowego bębna, a niekiedy też klarnetu, fletu, skrzypiec i kontrabasu. Zespoły te grały przy rozmaitych okazjach, także na wiejskich weselach u bogatych gospodarzy. Po drugiej wojnie światowej znaleźli się na Warmii i Mazurach przybyli z Wileńszczyzny cymbaliści, grający, solo lub w kapeli (często z harmonią) charakterystyczny repertuar drobnoszlacheckich dworów (np. kadryle). W tym czasie zespoły regionalne zaczęły prezentować jako regionalną atrakcję diabelskie skrzypce, niekiedy nawet burczybas (dawniej, podobnie jak na Pomorzu, obrzędowy rekwizyt kolędników w czasie Bożego Narodzenia i Wielkanocy). Na pastwiskach używano różnego typu piszczałek, rogów skręcanych z kory wierzbowej, żłobionych z konarów drzew (zwanych trombami lub ligawkami). Popularne były harmonijki ustne (używali ich też kolędnicy). W domach muzykowano na mandolinach, gitarach, cytrach – instrumentach z grupy chordofonów szarpanych, nietypowych dla polskiej muzyki ludowej, a charakterystycznych dla muzyki dworskiej czy ludowej ukraińskiej (np. lutnie, teorbany, kobzy, bandury). W tradycji ludowej naszego kraju przedkładano brzmienia ciągłe, pełne, jakie mają instrumenty smyczkowe i dęte.