Śląsk

W Śląskiej dzielnicy kraju polski folklor muzyczny występował przede wszystkim na Śląsku Górnym (w tym Opolskim i Cieszyńskim) oraz w północno-wschodniej części Dolnego. Stusunkowo duże znaczenie miała tu muzyka instrumentalna, również ta bez wokalnych pierwowzorów, taneczna, niemieckiego lub austriackiego pochodzenia (np. "szpacyr-polka", "lendler", "tyrol"), niektóre tańce-zabawy, oraz popularna: modne szlagiery w rytmie tanga czy fokstrota.

Śląskie kapele ludowe rzadko zachowały do naszych czasów dawne smyczkowe składy (skrzypce i basy). Już w drugiej połowie XIX wieku nierzadko były rozbudowywane do postaci: pierwsze i drugie skrzypce, klarnet, kornet lub trąbka, kontrabas, niekiedy też flet, puzon. Rozpowszechniały się także orkiestry dęte złożone z trąbek, kornetów, sakshornów, tub, poszerzane o klarnety oraz dwumembranowy bęben (a nawet cały zestaw perkusyjny). Orkiestry dęte były szczególnie charakterystyczne dla Śląska Cieszyńskiego, Opolskiego i Górnego, gdzie działały (a częściowo działają nadal) przy kopalniach. Górnicy grali też na innych nietradycyjnych w naszym kraju instrumentach: gitarach, mandolinach, cytrach, harmoniach guzikowych i stoliczkowych.

W składzie śląskich kapel znajdowały się dawniej też cymbały, jeszcze dawniej zapewne też dudy. Znano diabelskie skrzypce (zwłaszcza na Opolszczyźnie, ale też Dolnym Śląsku), grano na drumli (głównie na Śląsku Cieszyńskim, pod nazwą bromble, brombla).

Grozik - taniec; Kapela Ludowa Dęta z Krapkowic: Jan Sobek (ur. 1952), tuba, Ernest Ragosz (ur. 1954), trąbka B, Józef Gawleta (ur. 1955), klarnet, Bernard Sobek (ur. 1962), tenor, Kazimierz Telus (ur. 1949), bęben; nagr. Kazimierz 1981; Muzyka Źródeł


Szewiec, gąsior - zabawy taneczne; Kapela dęta z Dziergowic k/ Kędzierzyna: Joachim Pluta (ur. 1934), trąbka, Ginter Pluta (ur. 1940), trąbka, Ferdynand Pluta (ur. 1908), tuba, Alojzy Depta (ur. 1934), perkusja, Adolf Kuśka (ur. 1910), tenor, Edward Pluta (ur.1937), tenor, Hallebrandt Engelbert (ur. 1934), tenor; nagr. Płock 1971; Muzyka Źródeł


Oberek; Kapela z Myszkowa: Jan Gacek (ur. 1917), skrzypce, Władysław Obwisło (ur. 1935), skrzypce, Krystyna Wojciechowska (ur. 1940), basy; nagr. Kazimierz 1986; Muzyka Źródeł


Marsz pochodowy weselny; Kapela dęta ze Smolarni: Franciszek Uliczka (ur. 1905), trąbka, Józef Janik (ur. 1901), trąbka, Józef Teodor (ur. 1906), trąbka, Rudolf Gąsior (ur. 1960), bęben; nagr. Płock 1977; Muzyka Źródeł