Charakterystyczna pieśń i muzyka góralska obszarów karpackich kształtowała się w wyniku przenikania i przetwarzania elementów kulturowych przynoszonych na te ziemie przez osiedlające się tu w ciągu wieków różne grupy etniczne, z których szczególne znaczenie mieli tzw. Wołosi. W polskich Karpatach i w odniesieniu do folkloru polskiego szczególnie wyodrębnia się muzyka górali podhalańskich, orawskich, spiskich, pienińskich, gorczańskich, łąckich (tzw. białych), piwniczańskich (tzw. czarnych), zagórzańskich, kliszczackich, żywieckich, śląskich oraz Lachów limanowskich i sądeckich.

Tradycyjne podhalańskie zespoły instrumentalne złożone ze skrzypiec i małych basów (jeszcze w połowie XIX w.), rozbudowano o drugie, a później trzecie skrzypce (przełom XIX i XX w. – lata trzydzieste XX w.). Czasem wprowadzano basy duże. W ostatnich latach liczba skrzypiec bywa jeszcze bardziej zwiększana. Już w drugiej połowie XIX w. skrzypce wypierały z praktyki muzycznej złóbcoki, oktawkę (znaną też przez górali pienińskich) i dudy. Na złóbcokach grał jeszcze słynny gawędziarz podhalański Jan Krzeptowski Sabała, na podhalańskich dudach – najbardziej znany podhalański dudziarz Stanisław Budz-Lepsiok, zwany Mrozem. Po II wojnie światowej pewną popularność zyskał akordeon. W różnych stronach Podhala styl wykonawczy kapel uległ pewnemu zróżnicowaniu.

Dwoje lub troje skrzypiec i basy to także typowa kapela górali orawskich, spiskich, pienińskich, gorczańskich, zagórzańskich czy łąckich. Składy te górale piwniczańscy poszerzali o klarnet, a górale orawscy, Kliszczacy, Lachy limanowskie i sądeckie także o trąbkę, a współcześnie nawet saksofon. W kapelach orawskich basy zastępowano niekiedy bębnem dwumembranowym z talerzem. Wyszły z użycia dudy.

W Beskidzie Żywieckim i Śląskim tradycyjny zespół instrumentalny składał się z dud i skrzypiec. Niekiedy, zwłaszcza w nowszych czasach, rozszerzano kapelę o drugie skrzypce. Czasami rezygnowano z dud pozostając przy zdwojonych skrzypcach, dodając basy, a nawet klarnet, trąbkę, rzadziej bęben, co częściej zdarzało się w północnej, już nie górskiej części Żywiecczyzny czy Śląska Cieszyńskiego. Dawniej grywano na cymbałach, także w kapeli (Beskid Śląski). Dużym powodzeniem cieszyły się heligonki, na których grano w kapelach lub solowo – np. podczas obrzędów zapustnych. Żywieccy kolędnicy używali także diabelskich skrzypiec (zwanych w regionie wakatem), podobnie jak kołatek, dzwonków czy biczów. Na obszarach karpackich grano także na różnego rodzaju piszczałkach, z otworami palcowymi lub bez (zwanych postnymi lub wielkopostnymi), także podwójnych. Wiązały się one zwłaszcza z pasterstwem, podobnie jak pasterskie drewniane trąby (trombity) i rogi. W Beskidzie Żywieckim używano różnego rodzaju wabików do imitowania głosów ptaków (kusoc, kuwiek), fletów naczyniowych czyli okaryn (ceramiczne sulki, czy robiony z korzenia okarian zwany też bulkotem).

W Beskidzie Śląskim (zwłaszcza w Brennej i Wiśle) już od drugiej połowy XIX wieku wzięciem cieszyły się orkiestry dęte, wypierając tradycyjne kapele (złożone z dud i skrzypiec). Kapele te przetrwały jednak w tzw. Trójwsi Beskidzkiej (Istebna, Koniaków, Jaworzynka). Dobrze rozwinięty ruch folklorystyczny przywrócił praktyce muzycznej (chociaż głównie scenicznej, festiwalowej) niektóre zaniechane instrumenty, jak dudy, złóbcoki, trombity czy piszczałki.