cymbały

Klasyfikacja: 3 Chordofony / 31 Chordofony proste lub cytry / 314 Cytry płytowe / 314.1 Rzeczywiste cytry płytowe / 314.12 Z rezonatorem / 314.122 Z rezonatorem skrzynkowym (cytra skrzynkowa) / 314.122-4 Rzeczywiste cytry płytowe z rezonatorem skrzynkowym (cytra skrzynkowa) pobudzane przez uderzanie młoteczkami lub innymi przyrządami
Wykonawca: Nieznany
Rok wykonania: początek XX w.
Miejscowość: okolice Grodziska Górnego
Region: Podkarpacie
Kraj: Polska
Własność: Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie
Numer inwentarzowy: MRE 8064
Opis obiektu: korpus instrumentu w kształcie trapezoidalnym o profilowanych bokach, w górnej płycie dwa okrągłe otwory rezonansowe; w dolnej części wierzchniej płyty wycięty podłużny otwór (służący do wrzucania pieniędzy); na górnej płycie pierwotnie przebiegało 17 pasm strun po 5 strun w każdym paśmie, rozpiętych między zaczepami a kołkami (do strojenia), wspartych na dwóch rzędach pojedynczych podstawków (9 i 8), każdy z przymocowanym od góry metalowym prętem; struny melodyczne rozmieszczone naprzemiennie z basowymi; melodyczne podzielone są podstawkami w stosunku 2:3, w związku z czym ich lewe odcinki brzmią o kwintę wyżej od prawych; struny basowe są niepodzielone; pasek zamocowany po obu stronach instrumentu na listwach służył do zawieszenia cymbałów na szyi w czasie gry; do gry służą palcatki z okrągłymi otworami na palce
Elementy dekoracyjne: korpus instrumentu i palcatki zabarwione na brązowo; w otworach rezonansowych przymocowane równoległe od spodu trzy drewniane listewki
Wymiary: 940 x 620 x 310 mm
Materiały: drewno, metal
Skala dźwiękowa, strój: zmienny, na ogół najniższy dźwięk G – d, rozpiętość od dwóch, czasem niepełnych, oktaw do nieco ponad czterech
Praktyka wykonawcza: niegdyś instrument muzyków żydowskich i cygańskich, później muzykantów ludowych; grano na nim solowo lub w kapelach, zwłaszcza na Wileńszczyźnie oraz Rzeszowszczyźnie i Podkarpaciu, gdzie po II wojnie światowej stały się muzycznym wyróżnikiem regionu; cymbały ze wschodniej Małopolski są na ogół większe, głośniej brzmiące niż z Wileńszczyzny
Autor karty: Jolanta Pękacz / Zbigniew J. Przerembski


<< Powrót