dudy podhalańskie

Nazwa gwarowa: koza
Klasyfikacja: 4 Aerofony / 42 Instrumenty dęte właściwe / 422 Piszczałki stroikowe / 422.2 Piszczałki pojedynczostroikowe (instrumenty klarnetowe) / 422.22 Zestawy piszczałek stroikowych z pojedynczym stroikiem / 422.22-7+422.211-62 Potrójna piszczałka melodyczno-burdonowa, część melodyczna z otworami palcowymi + piszczałka burdonowa pojedynczostroikowa, z przewodem cylindrycznym, z elastycznym zbiornikiem powietrza dla wszystkich piszczałek
Wykonawca: Kuchta Adam
Rok wykonania: 1970
Miejscowość: Bukowina Tatrzańska
Region: Obszary karpackie (Podhale)
Kraj: Polska
Własność: Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu
Numer inwentarzowy: MS/S/75
Opis obiektu: instrument nadymany ustami; czterogłosowy, z potrójną krótką piszczałką melodyczno-burdonową (otwory palcowe 5+1) i długą burdonową zakończoną hiperbolicznym roztrąbem (typu klarnetowego), profile piszczałek (kanałów) cylindryczne; zbiornik powietrza (worek) z całej skóry (kozy), sierścią do wewnątrz
Elementy dekoracyjne: bogate zdobienia; łącznik potrójnej piszczałki melodyczno-burdonowej z workiem w kształcie stylizowanej głowy kozy, rytowanej, inkrustowanej (motywy geometryczne), z ozdobnie wykończonymi metalem rogami; profilowane piszczałki i ustnik, ustnik rytowany (motywy geometryczne), metalowe obrączki na piszczałce burdonowej (aplikacje); w miejscach połączeń części instrumentu ozdobne elementy skórzane, napijane ćwiekami, z frędzlami
Wymiary: długość potrójnej piszczałki melodyczno-burdonowej 146 mm, długość piszczałki burdonowej 760 mm
Materiały: drewno, skóra, metal, tkanina
Skala dźwiękowa, strój: F: c¹: f¹: g¹ – a¹ – b¹/h¹ – c² – d² (obecnie ustabilizowany, historycznie też inne)
Praktyka wykonawcza: dawniej gra solowa (pasterze, muzykanci wędrowni), współcześnie reaktywowany w ruchu folklorystycznym, niekiedy włączany do podhalańskiej kapeli. Umiejętność wytwarzania instrumentu i praktyka gry na kozie (dudach podhalańskich) została wpisana na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego
Autor karty: Maria Żurowska / Zbigniew J. Przerembski


<< Powrót